Iedere Rotterdammer weet dat op 14 mei 1940 de stad werd verwoest door een bombardement. De gevolgen daarvan waren gigantisch: 258 hectare is één grote, zwartgeblakerde ruïne, 25.000 woningen en 11.000 andere panden zijn verwoest, het bombardement eist naar schatting 850 dodelijke slachtoffers en maakt 80.000 Rotterdammers dakloos.

Maar de strijd duurde langer dan die ene dag. Al op 10 mei 1940 werd de stad aangevallen door Duitsers. Maar hoe verliep de strijd in die dagen? Rob Noordhoek van Museum Rotterdam maakte de onderstaande tijdlijn.

10 mei

“Vliegveld Waalhaven 1932” door Original uploader was Hanhil at nl.wikipedia – Transferred from nl.wikipedia; transfered to Commons by User:GijsvdL using CommonsHelper. (Original text : Foto van 18 juni 1932). Licentie Publiek domein via Wikimedia Commons.

Ca. 03:30 uur
Vliegveld Waalhaven wordt aangevallen door Duitse vliegtuigen. Enkele G1 jachtvliegtuigen weten op te stijgen en gaan het gevecht met de Duitse overmacht aan. Ruim een uur later landen twaalf He 59D watervliegtuigen landen op de Nieuwe Maas. Ongeveer 90 Duitse soldaten gaan met rubberbootjes aan land om de Maasbruggen te bezetten. Iets later landen er ook parachutisten bij de Waalhaven en het Feyenoordstadion.ca 05:30 uur
De Duitsers nemen stelling aan beide kanten van de Willemsbrug en op het Noordereiland. Aan de boompjes nemen ze onder andere het Maashotel en de Nationale Levensverzekering-Bank in bezit.

ca 07:00 uur
Bij de Maashaven raken rond het Afrikaanderplein ingegraven Nederlandse soldaten met Duitsers die van Waalhaven komen in gevecht. Drie kwartier later weten de Duitsers door te breken, waardoor de weg naar het Noordereiland vrij komt. Een uur later vallen schepen van de Koninklijke Marine Duitse posities langs de Maas enkele malen aan. Na luchtaanvallen trekken ze zich terug.

Ca. 13:00 uur
De Duitsers op de Noordoever raken door diverse tegenacties van Nederlandse troepen in het nauw en hergroeperen zich in de Nationale Levensverzekering-bank om het bruggenhoofd te behouden. Een paar uur later geven Nederlandse troepen op het Afrikaanderplein zich over, omdat de munitie schaars wordt.

11 mei

ca. 10:30 uur
Britse Bommenwerpers zijn afgelopen nacht te hulp geschoten en hebben Vliegveld Waalhaven gebombardeerd. Nederlandse Fokker T-V bommenwerpers vallen in de loop van de ochtend de Maasbruggen aan. Hun bommen komen neer op het Noordereiland. Drie uur later waagt de luchtmacht een nieuwe poging, maar alle bommen missen hun doel. Ondertussen bezetten Duitsers het cruiseschip de SS Statendam aan de Wilhelminakade. Beschietingen over en weer veroorzaken brand op het schip van de Holland Amerika Lijn. De Luftwaffe begint met het bombarderen van militaire doelen.

12 mei

Ca.11:30 uur
De Luftwaffe blijft de verdedigers gericht bombarderen: station Delftsche Poort (DP), Beursstation, Maasstation en de Marinierskazerne aan het Oostplein worden getroffen. Bommen voor station DP raken de nabij gelegen (oude) Diergaarde en doden veel dieren. Om uitbraak bij verdere oorlogshandelingen te voorkomen worden de verscheurende beesten in de Diergaarde afgemaakt. Militairen schieten 7 leeuwen, 9 tijgers, 4 panters, 3 jaguars, een poema, 2 kraagberen en 2 bruine beren dood. Hun verzorgers staan er gelaten bij.

Ca. 17:00 uur
Op het Noordereiland zit de bevolking al sinds het begin van de strijd min of meer gegijzeld tussen de Duitse troepen. Ze mogen het eiland niet verlaten en de voedselsituatie wordt nijpend. De Duitsers dreigen plunderaars dood te schieten om de orde te bewaren. Ondertussen blijven de Britten en Nederlandsers vliegveld Waalhaven bombarderen. Het met kraters bezaaide vliegveld wordt door de Duitsers gesloten voor vliegverkeer.

13 mei

Ca. 00:00 uur
De Duitse hoofdmacht met de 9e pantserdivisie nadert de stad vanuit het zuiden. De Nederlandse legerleiding beveelt een uiterste poging de bruggen in te nemen en op te blazen.

Ca. 04:00 uur
De aanval van de Mariniers op de bruggen loopt snel vast in een kruisvuur vanaf het Noordereiland en vanuit de Nationale Levensverzekerings-Bank. Hevige gevechten breken uit. De Duitse soldaten in de Nationale staan op punt van overgave door gewonden en opraken van hun munitie, als de mariniers zich vanuit hun hopeloze positie onder mortiervuur terugtrekken.

Lees ook: Gijzeling bij de Willemsbrug

Ca. 14.30 uur
Twee burgers van het Noordereiland brengen op Duits aandringen onder witte vlag een verzoek tot capitulatie naar de stad. Ze worden teruggestuurd: er wordt alleen onderhandeld met vertegenwoordigers van het Duitse leger. De Duitse troepen in Rotterdam ontvangen later die middag het bevel de weerstand in Rotterdam met alle middelen te breken, zo nodig door dreiging en uitvoering van vernietiging van de stad. De Duitse leiding in Rotterdam maakt plannen voor een grootscheepse aanval op de stad met artillerie, tanks en stuka’s.14 mei

Heinkel bommenwerper. / ANP

ca. 9:00 uur
Duitse onderhandelaars gaan de brug over met het ultimatum voor de Nederlanders: na ontvangst twee uur voor overgave der stad. De Nederlandse bevelhebber stuurt het niet ondertekende ultimatum twee uur later terug met de mededeling dat alleen een stuk met duidelijke hoge afzender kan overwogen worden. Hij zal een eigen onderhandelaar sturen.

Ca.12:00 uur
De Duitse bevelhebber stuurt een telegram om het bombardement uit te stellen. De inmiddels opgestegen Heinkel bommenwerpers ontvangen geen bericht. Een Nederlandse onderhandelaar komt aan op het Noordereiland. Een nieuw ultimatum wordt opgesteld en overhandigd.ca. 13:20 uur
Als de Nederlandse onderhandelaar terugkeert over de Willemsbrug zwelt vliegtuiggeronk aan… Bijna 100 Heinkel He 111 bommenwerpers laten hun dodelijke lading los boven de stad.

Ca. 14:00 uur
Branden die ontstaan door het bombardement breiden razendsnel uit. De brandweer merkt dat er geen waterdruk meer op de brandkranen staat. De stad is reddeloos.Een paar uur later wordt de onvoorwaardelijke overgave van Rotterdam getekend.

“Land van Hoboken” door Het Nieuwe Instituut – Architecture Collection – http://www.flickr.com/photos/47154409@N06/10571232056/. Via Wikimedia Commons.

Ca. 17.00 uur
Nadat ook Utrecht met een bombardement blijkt te zijn bedreigd, geeft de Nederlandse opperbevelhebber generaal Winkelman per telex zijn commandanten opdracht de strijd te staken. Een tweede bombardement blijkt onderweg naar de havenstad. De Duitse bevelhebber in Rotterdam weet dit wel af te laten blazen door het hoofdkwartier te melden dat er al Duitse eenheden in het noorden van de stad zijn.

Ca. 19.15 uur
Generaal Winkelman maakt over de radio zijn capitulatiebesluit algemeen bekend. De slag om Nederland is verloren. Vijf jaar bezetting begint.