Hoofdstuk 10; 5 verhalen gedurende 1944; verplaatsen Joods meisje, stelen van bonkaarten, overval zwart handelaar, voorbereidingen schietoefeningen Noord Holland met BS (Binnenlandse Strijdkrachten), postduif geheime informatie naar Engeland, brief van Henk Brand vanuit verzet, en een aan zijn moeder.

Jan feb 1944;

Verplaatsen Joods meisje;

“Mijn schuilnaam was Henk Brand, en het was eind 1944 en ik was bij de familie Gootjes, en Gootjes was het trefpunt voor mijn onderduikers district. Dus als ze mij moesten hebben dan kwamen ze vaak via de familie Gootjes bij mij terecht.
De familie Gootjes in Heerhugowaard dat was het trefpunt voor mijn onderduik district. Dus als ze mij moesten hebben, ik werkte onder de naam Henk Brand, dat ging via de familie Gootjes en het was 1944 en ik was bij de familie Gootjes toen ging de telefoon, je kon wel telefoneren in die tijd maar de telefoon werd afgeluisterd dus je kon niet alles zeggen, maar Bets Gootjes de huisvrouw die nam de telefoon op en die kwam naar mij toe en die zei er is telefoon, een vrouw en die vraagt naar Henk Brand, ik zeg nou ik zal het overnemen, was het een vrouw uit Amsterdam die zei; “ ik heb een noodgeval, een Joods meisje dat moet vandaag nog of morgen uit Amsterdam weg want (zus en zo), afijn ik ben morgen om 11 uur in Amsterdam met dat meisje op het centraal station bij de halte naar Alkmaar, ik reken op je punt uit.” Ik kon dus niets zeggen, maar ik had nog gevraagd aan die vrouw: “lijkt ze Joods ?” en ze zegt, “nee helemaal niet”. Nou Ik denk ja wat moet ik doen ? Met de trein was vreselijk gevaarlijk want de sicherheitspolizei die controleerde regelmatig in de trein tussen Amsterdam en Alkmaar. Dat was eh, ik zou het nooit doen als ik vrij was maar ja het ging om het leven van een Joods meisje dus ik had het telefoongesprek beëindigd met; “ ik zal er zijn “. En ik ben ernaar heen gegaan de volgende dag en daar stond die vrouw met een Joods meisje en ik schrok me rot want dat Joodse meisje zag er vreselijk Joods uit, maar ja ik stond voor het blok ik kon niet anders dan haar overnemen en in de trein zijn we vlak bij het raam gaan zitten bij een lege coupe en we gingen dicht bij elkaar zitten alsof we een stelletje waren en op hoop van zegen en goddank er werd niet gecontroleerd op die rit en in Alkmaar daar was de mevrouw die haar over zou nemen en gelukkig was die er, dus ik heb haar overgegeven aan die vrouw op het station en ik heb er nooit meer wat van gehoord. Hoe het met haar afgelopen is dat weet ik dus niet, maar dat was een van de zeg maar gebeurtenissen waarbij ik helemaal geen, hoe zal ik het zeggen zelf geen bemoeienis mee gehad heb. Ik stond voor het blok gewoon. Je leven werd op dat moment helemaal in de waagschaal gezet. Ja je werd gewoon voor het blok gezet.
ik was de districtsleider van de kop van Noord Holland dat was dus het gebied ten noorden van Alkmaar en dat was ik geworden omdat de man die daarvoor districtsleider was, (Cor Wagenaar) daar was ik voor gaan koerieren, ik bracht dus dingen weg en hij werd gepakt in de trein tussen Alkmaar en Amsterdam en toen werd ik automatisch districtsleider. Zie je zo ging dat, je moest wel.
Je krijgt dan een hele grote verantwoording op je, maar je kon er zelf niks meer aan doen. (Boudewijn jr; een grote verantwoordelijkheid voor iemand die erg jong is) Nou dat is het verhaal van het Joods meisje.”

April 1944;

Bonkaarten;

“Nou men schat wel dat er 300.000 mensen odergeduikt zaten, maar dat lijkt mij wel een beetje overdreven. Er waren veel onderduikers die helemaal niet via die onderduikers organisatie ondergedoken waren maar die op eigen initiatief een plek zochten om onder te duiken en dan namen ze hun stamkaart en bonkaarten mee en dan kwam de illegaliteit te hulp want dan konden die onderduikers via die onderduikers organisatie een bonkaart krijgen dus dan vielen ze weer terug op die onderduikers organisatie. Ik zal je nog een leuk verhaal vertellen; in 1944, kwamen er 2 KPers uit Alkmaar bij Gootjes in Heeroguwaard en die moesten mij hebben, ze dachten dat ik de beschikking had over een auto want de volgende dag dan zouden bonkaarten voor de gemeente Spanbroek, die zouden in Opdam vlak bij Spanbroek op het station afgeleverd worden en dan weggehaald worden door een transporteur en door distributie zouden vervoeren en die wilden ze ovrvallen en stelen , en ze dachten dat ik wel een auto kon organiseren … maar dat kon ik niet, niemand had beschikking over een auto, maar ik zei ik heb wel een idee. Nou ligt Heeroguwaard en Spanbroek zo’n 15 km van elkaar, ik zeg ik heb een idee, als we nou vannacht met zijn drieën dus lopend naar Spanbroek gaan, ik ken daar een eh taxi chauffeur die heeft een auto die rijd op hout brandstof, dat was een hout vergasser die ging dan achter de auto, maar het duurde wel een kwartiertje als je wilde rijden voordat het apparaat voldoende gas produceerde dat je kon rijden.

Ik zeg ik ken die taxi chaffeur. Maar als we nou zorgen dat we op tijd bij dat station zijn, die bonkaarten kwamen om kwart over 7 aan in Spanbroek, ik zeg dan ga ik bij die taxichaffeur achter in de auto zitten, ik kan fietsen krijgen, ik ken mensen die hun fietsen wel even af willen staan, nou dat vonden ze een goed idee en zo hebben we het uitgevoerd en het is allemaal goed gelukt. Die bonkaarten werden gestolen en toen werd die taxi naar Heerhugowaard gebracht. Maar nou de cloe van de zaak, ze verklaarden gewoon die hele handel ongeldig. Inplaats van die bonkaarten kwamen er nieuwe en werden de oude niet geldig verklaard dus al die moeite was voor niks geweest.”

Sep okt 1944;

overval op zwart handelaar;

“die overval op die zwarthandelaar dat is wel leuk. Dat was toen in sep okt 1944. De zwarthandelaren werden aangepakt door de illegaliteit. Als ze voedsel hadden en dat voor exorbitante prijzen verkochten dan ging de illegaliteit erop af, die haalden dat voedsel van ze weg of die eisten het geld op. In dit geval waren we met zijn tweeën en het was in Noord Scharwoude en die plaatselijke ondergrondse, die heette Slok geloof ik die had dat aangegeven dat een zwarthandelaar wat had, slaolie of eisolie of wat dan ook en dat was toen helemaal niet meer te krijgen en daar werden exorbitante prijzen voor betaald. En ze hadden gevraagd of wij dat weg wilde halen. Maar die kameraad van me die had een pistool, ik had er ook een maar ik had hem niet bij me, ik vond het risico dat je dan liep met een pistool veel te groot, want als ze je aanhielden en je had een pistool op zak dan wist je van te voren dat je geëxecuteerd werd. Dat was het niet waard vond ik, maar goed hij had zijn pistool en ik had de mijne niet bij me, maar goed we hadden dat vat olie uit de werkplaats gehaald en we waren daar met een bootje om dat te vervoeren.”

Link naar brief ; olie vervoer

Hier de herschreven brief;

30 Maart 1945 Verzoeke toch volle medewerking te willen verlenen met het bevrachten van de schuit die we uit Weesp stuurden. Bedenk dat een grote hoeveelheid olie zoo geheel nutteloos zou zijn gebruikt. Ons was door Peter opgegeven schuit te sturen naar Firma Verburg en te vragen naar Jan de Vries. Indien we niet de juiste persoon hebben aangeschreven, excuses, maar laat daar de zaak toch niet op afstuiten. Brenger dezes heeft een brief met denzelfde inhoud bij zich voor de Heeren de Vries en Verburg. Nogmaals gaarne volle medewerking, tenzij natuurlijk de laatste vervelende gebeurtenissen in Noord Holland de zaak onmogelijk maken. Met vriendelijk groet, Daan Spon, (met stempel van LO nederland)

“En op het moment dat we dus die olie in die boot hadden toen had een zoon van die zwarthandelaar ontdekt dat wij dat weghaalden. Hij had zijn vader gewaarschuwd en die was er bij gekomen en dat was een grote dikke vent en die was helemaal
door het dolle heen. Hij was zo door het dolle heen dat hij vloog recht op ons af en die kameraad van me die stond links van me en had zijn pistool in de rechterhand naast me en ik weet niet of ie nou dat pistool niet gezien heeft of dat weet ik niet, maar ik denk hij misschien op een meter of zo van hem af was en toen haalde die kameraad van me de trekker over maar die ketste, hij ging niet af, het slaghoedje, afijn of metaal he, maar hij ging niet af, maar ik zie die vent nog voor me, het kon niet missen he ? (Gelach) Maar hij had geluk dat het pistool weigerde.
(Boudewijn en wat gebeurde er daarna ?)  De olie werd opgehaald en vervoerd maar  de politie was ondertussen gewaarschuwd maar gelukkig was het was iemand die we goed kenden en die zei; “jongens maak dat jullie wegkomen want dit is foute boel.” Dus we pakten snel de fiets die hadden we daar staan en we gingen als een gek er vandoor en ik heb er nooit meer wat van gehoord. Maar ik was blij dat dat pistool weigerde want anders had je altijd een hekel gehad van dat je meegewerkt had iemand te vermoorden.”

Sep okt 1944;

Voorbereidingen schietoefeningen BS met wapens gedropt door de Engelsen;

“In sep 1944 werd de B.S. (Binnenlandse Strijdkrachten) opgericht. Behalve de al bestaande verzetsmensen werden ook de oud militairen die niet in het verzet zaten, gerekruteerd. Die BS ers moesten vertrouwd raken met standaard wapens die op verschillende droppings plaatsen in de kop van Noord Holland, oa Spanbroek en Wieringermeer, gedropt werden door de Engelsen. Daarvoor was het uitermate belangrijk om een goeie instructie plaats te vinden die erg veilig moest zijn. Het was zeer moeilijk zo’n plek te vinden. Want de risicos waren erg groot. We slaagden erin in Herhugowaard Noord, een goede plek te vinden. Het was een kleine boerderij, dat alleen maar bereikbaar was via een smal bruggetje over een vaart. De vrouw die daar woonde, was bereid haar woning beschikbaar te stellen. Zij zelf trok in bij familie. Zij heeft voor dit feit het verzets herdenkingskruis gekregen. Pa vond het veiliger om de wapens niet rechtstreeks naar die instruktie plaats te vervoeren, maar via een tussen adres. Toen de wapens op dit adres geariveerd waren, werd mij dat diezelfde dag s’avonds nog gemeld. Dat was in spertijd (na 8 uur). We hebben nog even in dubio gestaan te wachten met het vervoer naar de instrukieplaats tot de volgende dag, vanwege risico van vervoer durens spertijd. Ik wou echter geen risico lopen en besloot diezelfde avond nog de wapens naar de instruktie plaats te brengen. Dat leverde geen problemen op. Het was goed dat we die wapens diezelfde avond van het tussenadres weggehaald hebben want diezelfde morgen om een uur of 5 deed de SD een inval in de boerderij, de bewoners moesten naar buiten, en de hele boerderij werd afgezocht naar wapens. 

Ze hadden namelijk een KP er (Knok Ploeg) die de wapens op het tussen adres hadden afgeleverd, gearresteerd en dusdanig toegetakeld dat hij door de mand viel, en het tussen adres vermelde. Omdat de SD niets vond, werd geen verdere aktie ondernomen en konden de bewoners weer naar binnen. Dat was dus kantje boord.”

Cees Haeck ivm BS droppen van wapens Noord holland, ome Cees volgens pa – Check and connect –

Juni 1944;

Informatie per postduif;

“Er is een keer een postduif die boven St Pancras geparachuteerd was en daar aangekomenen de persoon die hem gevonden had die heeft contact met mij opgenomen via de organisatie. En ik heb dat fijne papier dat de duif in een kokertje had, en die later weer in het kokertje gedaan moest worden doorgegeven naar iemand in Alkmaar die verzamelde gegevens voor de geheime dienst. Welke dingen daar in de omgeving voor de Duitsers geheim en van belang waren, en na zoveel dagen kwam dat weer terug ingevuld heel fijn en dat heb ik weer naar St Pancras gebracht naar degene die de duif onder zijn hoede had genomen en bij zonsopkomst heel vroeg die duif weer losgelaten ( op weg naar Engeland) met die gegevens. (pa wijst naar het certificate of merit) een tijdje na de bevrijding stond er een advertentie in de de krant dat mensen die op die manier met een postduif te maken hebben gehad. En dat heb ik toen doorgegeven dat ik daar mee te doen had. Zeg maar dat ik aan de vereiste voldeed om vermeld te worden en dat is het certificatie. Maar ik weet niet of die informatie is doorgekomen naar Engeland.”

“Ik heb het maar een keer meegemaakt, die duif vloog terug naar Engeland, als het goed gegaan is tenminste. Die duiven vlogen meestal langs de kust naar het smalste gedeelte, nauw van Calais en daar gingen ze erover, maar er werd veel op geschoten natuurlijk.”

brief van Henk Brand tav werkverschaffing schilders;

Herschreven;

Dinsdagmorgen, 22 Feb 1944.

   Geachte Heer,
          Hiermede deel ik U mede, dat ik voor U heb Twee schilders.
nl. een schilder van ongeveer 21 jaar en Chr. Ger. voor het andere
wordt natuurlijk gezorgd en een van ongeveer diezelfde leeftijd
en vrijzinnig idemdito. Wilt U mij zo spoedig mogelijk berichten
of ze kunnen komen.  In een volgende brief noem ik ze 2S, zodat U dan
zult begrijpen, waarover ik het heb.  U moet dan weer om half acht
in de wachtkamer #### op het derde perron zijn, zoals de vorige keer.
DE datum zal ik U nog doen weten in de volgende brief.
Ze zullen U herkennen aan een zakboekje,waarmee U in Uw hand zit.
Breng ze niet bij U thuis en noem ze niet Uw naam,dan kunnen ze ook
niets verraden,als ze eventueel gepikt worden. Hierbij stuur ik U ook
twee pasjes die moeten sluiten op de twee,waarmee de twee schilders
zich bij U zullen vervoegen op het derde perron in Asd.
Wilt U verder even gaan naar Engelsman,die aan het spoor is en
naar ik meen ook in die buurt woont, en zeggen  ,dat er hier een
plaats bij een tuinder wordt opengehouden.  Die hem is natuur
lijk zijn zoon.Geef mij nog even door hoe laat hij hier dan aankomt
in Heerh.  met de trein,  Dan haal ik hem wel af.
Mevr. Engelsman heeft een poos terug thuis van mij een briefje
afgegeven,zodat U door daarnaar te vragen teweten kunt komen of U
bij de goede bent.  Die 2S komen op eigen gelegenheid naar Asd.
Ik breng ze dus niet. Rie had ik een verlanglijstje meegegeven.
Wilt U daar voor zorgen.? Een rechter trapper had er ook nog op
moeten staan. Rie opoe moeder etc. de hartelijkste groeten
van jullie toegenegen,

Henk Brand

Briefje aan moeder 1944;

Herschreven;

Lieve moeder

Nog een kort woordje voor U. Ik maak het goed. Vandaag heb ik een luie dag gehad. Wat hebben ze vandaag weer gevlogen hè ? In 36 uur zijn er 6000 vliegtuigen naar D. geweest. Nu lieve moeder het allerbeste aan allen de hartelijke groeten

Uw liefhebbende Bou