Hoofdstuk 17; South Africa

Bouwe vertrekt 16 juli 1954 met het “Zuiderkruis”, Rie Ineke Gieltje vertrekken 11 maart 1955 met…….

klik voor; tickets Holland Afrika lijn en wapenvergunning en mountain club info

1954-1957 South Africa

Reisverslag van Boudewijn van den Bergh op weg naar Zuid Afrika

Vrijdag 16 juli 1954
We vertrekken goed op tijd uit Amsterdam (4 uur) In IJmuiden stonden veel mensen aan de sluizen. Tot mijn verrassing zag ik mijnheer de Wit met zuster en dochter. Door middel van een halve rol pepermunt kon een geschreven briefje mee werpen met groeten en beste wensen.
Om +- half 8 waren we buiten de pieren. Er stond een behoorlijke wind, wat ook duidelijk merkbaar was aan de bewegingen van het schip. Het weer is verre van mooi.. Ik lig in een slaapzaal met + 15 man (50 persoons zaal). De bedden staan hier 2 hoog op elkaar. Alles ziet er keurig netjes uit. Er wordt gegeten in 3 ploegen. Ik behoor tot de eerste, (z.g. 1ste zitting).
Om 7 uur ontbijt en 11.45 lunch.en om 1745 dinner. Ook de lunch bestaat vrijwel geheel uit warm eten. Als broodgeld krijg je een speciale soort munten, die dezelfde waarde hebben als het Hollandse geld. Een pakje Camel (20) kost fl 0.60 exclusief. Om +- 11 uur naar bed gegaan maar bar slecht geslapen, vanwege harde wind en ongewoonheid.

Zaterdag 17 juli
Vanmorgen werd de klok 1 uur teruggezet zodat ik een uur te vroeg op was (om 6 uur)
Met een beetje gepruts kon ik me ook nog elektrisch scheren. Vannacht zijn we het nauw van Calais doorgevaren, zodat we vandaag nog niet in het Kanaal varen.
Het weer is erg ruw. Als je het bovendek rondloopt, kom je haast niet vooruit vanwege de harde wind. Het is erg mistig en het motregent vrij gestadig. Zo af en toe slipt mijn per weg (?) door de bewegingen van het schip. Er zijn momenteel (15.30) wel zeezieken. Zelf nog geen last.
Vanmiddag heb ik na het eten een 1 ½ uur gerust en op bed liggen lezen.
Een juffrouw,die in de kinderkamer werkt bracht me vanmorgen een brief van Bep Kurdman (?),
Waarin ze me het allerbeste wenst. Het was een zuster van de mevrouw waar Bep werkt. Leuk he ? Vanmorgen om 9 uur zou er een predikant spreken in de bioscoopzaal, hij kwam echter niet opdagen. Er is hier ook een kinderkamer zoals ik je al schreef, waar de kinderen “vermaakt” worden. Er is van alles. Het eten is prima. In de loop van de dag is het aantal zeezieken tot +- 70 %. Zelf kan ik het nog goed volhouden. Helemaal kiplekker is ook anders. Voor’t naar bed gaan een paar borreltjes gedronken, daar knap je meteen van op.

Zondag 18 juli
Om 7 uur flink gegeten (kiplekker), onder de douche geweest. Om 10.15 kerkdienst in de bioscoopzaal. Preek over “de goede herder”, veel gezongen +- 25 man aanwezig. (nog steeds zeer veel zeezieken, wat wel te merken is aan de weinige belangstelling bij het eten)
Vandaag kwam voor het eerst het zonnetje door en is het verder afwisselend bewolkt.
Om 12 uur waren we halverwege de golf van Biskaje. Van een sterkere deining is niets te merken. Het water begint hier iets blauwer te worden. Vandaag steeds flink gegeten. Om +- 7 uur vanavond kunnen we de Golf van Biskaje gepasseerd zijn. Het weer zal dan geleidelijk beter worden. Er zitten veel Duitsers aan boord, die meest naar het vroegere pr.. (?) ZW Afrika trekken, de hele dag hebben we geen land meer gezien, heel enkele vissersbootjes en een aantal tankers, (pijp aan de achterkant) en grote schepen. Die golven staan sinds vannacht pal op stuurboord (rechts) dit is goed te merken. Het schip rolt (schommelt van links naar rechts en omgekeerd. Dit rollen is af en toe zo erg, dat de stoelen op het dek omrollen. Gisteren rolde het schip niet, maar ging van voren naar achteren op en neer. De weg over het schip begin ik nu aardig te leren kennen. Ik zit of sta veel buiten. Het is een prachtig gezicht dat brekende boegwater langs te zien komen. Removine(van Brocades)werd door een dame tegen zeeziekte aanbevolen. Ze werd bij iedere reis zeeziek, maar had nu heel geen last. Het schrijven valt niet mee met zo’n slingerend schip, dat is aan het schrijven wel te zien.(n 3.45 uur). s’Avonds was er film. Er werd ner…. Operatie Ciceis, een interessante spionagefilm uit wereldoorlog 2. Na afloop direct naar bed en heerlijk geslapen. Je went aan alles.

Maandag 19 juli;
Het weer is prachtig. Blauwe zee en stralend blauwe lucht. De zeeziekte is op slag verdwenen. En iedereen zit aan dek. Het is verrukkelijk weer. Een geweldig verschil met de afgelopen dagen. De kleur van het zeewater is veel blauwer. (mede dankzij de blauwe lucht). Heb een goede zonnebril gekocht voor fl 5. Veel amusement is er ook niet aan boord. Je moet jezelf zoveel mogelijk maar zien te vermaken. We trekken nogal veel met zijn drien op. Een zekere Passemier, die voor de Holland Z.A. lijn naar Kaapstad gaat voor 6 jaar en een Groninger (naam weet ik niet eens). Vooral met de laatste nogal veel opgetrokken, omdat deze ook geen last heeft gehad van zeeziekte net als ik. Het eten is toch wel buitengewoon goed. Woensdag zijn we in Las Palmas (Canarische Eilanden). Daar zullen we wat foto’s maken.
Vandaag hebben we geen enkel schip gezien (gisteren verscheidene W O 2 olietankers met de pijp geheel achteraan). Rondom niets dan water. Vanmorgen hielden een zekere mijnheer van Zanten en mevr Botha een lezing over Z.A. Deze lezingen zullen iedere dag gehouden worden.
Reuze interessant, maar het meeste is me al bekend. Vanmorgen naar de dagopening geweest, die door des Juckema gehouden werd. Duurde +- 20 minuten. Doet je wel goed.
Vandaag +- 1 uur in de zon gezeten in zwembroek. Goed met nivea ingesmeerd. Ik zal het heel voorzichtig op gaan voeren. (3.15 h)

Dinsdag 20 juli;
Niet veel bijzonderheden.
Om 9 uur is de ochtend opening door des Juckema, die ik steeds bezoek.
Om 8.45 s’avonds is de avond sluiting, die ik 1× bezocht heb tot heden. Er is s’avonds soms dansen, soms paardenrennen, waarbij op de paarden gewed kan worden.
Het zijn kleine houten paardjes die door het gooien met dobbelstenen, het aantal gegooide ogen vooruit worden gezet.
Wie het eerst aan het eind is heeft gewonnen.

Woensdag 21 juli;
Een zeer bijzondere dag. We kwamen om 7.30 uur s’morgens in Las Palmas aan en mochten om 8.30 de wal op tot 1 uur. We konden Engels geld omwisselen zodat we ook nog het een en ander konden kopen. We waren s’morgens al heel vroeg op om het eiland (het is een van de Canarische eilanden) uit zee op te zien doemen. Het was inderdaad een prachtig gezicht. Het is erg bergachtig en voor een groot deel vulcanisch gesteente. Er groeien in het wild vrijwel alleen cactussen, waarvan er hele bossen staan. Het is een Spaanse be sitting en je verstaat er geen fluit van. Met Engels kun je je aardig redden. Er waren ook diverse winkels met “English Spoken”.
4 ansichten verstuurd per airmail. Een postzegel kostte 2 peseta’s (+- 20 cent).
Ik ben benieuwd hoe lang deze kaarten erover doen. Met z’n tween gingen we lopend de stad in. De algemene indruk is veel armoe naast rijkdom. Kratten van woningen, die wij als geitenstal nog te slecht zouden vinden, worden daar als woning gebruikt. Overal door de straten lopen geiten dit zijn de melkleveranciers, die bij de mensen aan de deur komen. Naar behoefte wordt er dan even gemolken bij de klant voor de deur. Gras groeit er niet in de buurt. Een soort placer, die geïmporteerd wordt, of van een ander deel van het eiland wordt aangevoerd, dient als voer. De mensen zijn donker van kleur, donkere ogen zwart haar. Ook rasechte spanjaarden zie je rondlopen met shone ligmonitas (?). Er wordt verschrikkelijk veel geschooid door kinderen.
Vooral om sigaretten en geld. Je moet erg uitkijken dat je niets ontstolen wordt, want ze zijn erg vingervlug. Een knaap probeerde mijn vulpen (?) uit de zak te halen, maar dat had ik gelukkig in de gaten. Als je de hoofdstraten houdt heb je wel minder last hiervan. Voor een vrouw lijkt het me meest aanbevelingswaardig om met bijv 5 a 6 anderen een van de taxi’s te nemen, die bij de boot staan, en hiermede een tocht over het eiland te maken. ( wij hebben dat niet gedaan, omdat we meer speciaal de stad wilden zien) Met 7 personen komt het op
f 3.50 per persoon. Dat is dus best te doen.
Zo’n taxi komt dus op +- f 25. Het beste is om een agent in de armen te nemen omdat deze Engels verstaan en spreken. Deze agent brengt dan verder de taxichauffeur wel op de hoogte van wat de bedoeling is. We hebben diverse foto’s gemaakt.
Langs de route naar de stad staan wel kraampjes met allerlei souvenirs. Er worden polshorloges (Er staat op Swiss Made) verkocht. en vulpennen. Die horloges worden aangeboden voor £ 2 á 3 (zo’n 20 á 30 gulden) maar als je volhoudt kun je ze krijgen voor £ 1 en ook dan betaal je vermoedelijk nog teveel. Ook Parkervulpennen worden verkocht. Het is echter grote waardeloze drommel dat bleek wel. Op de markt in Las Palmas werd van alles verkocht ( 1 Kg bananen f 0.50)
verder pruimen, witte druiven en nog andere vruchten. Bananen groeien op het eiland en worden groen verscheept. Ook vlees werd op de markt verkocht, maar dat zag er erg vies uit. Het is een drukke haven waar veel schepen binnenkomen. Er zijn ook een vrij groot aantal vissersboten. De vis gaat hoofdzakelijk naar Casablanca. Om +- 2.30 vertrokken we weer. Die nacht was het nog wel betrokken geweest, maar klaarde toen op. Het water is hier doorschijnend en erg blauw. (ti’s net of er blauwsel ingegooid is, ook als de zon niet schijnt). We hebben verder de hele middag op het dek gezeten. Ik begin al aardig bruin te worden (in’t gezicht en armen)
Bijtijds naar bed gegaan en prima geslapen.

donderdag 22 july;
6.30 uur scheren douche 7.00 breakfast 7.15 kapper (geknipt) 8.00-8.50 geschreven
9.00 ochtendopening 10.30-11.30 lezing over Z-A. 11.45 eten 2.00 lezing over Z-A.
s’avonds is er dansen. (nu we in de warmere streken zitten op het dek) s’avonds worden ook wel films over Z-A vertoond.
Fauna; gezien +- 3 a 4 haaien van enkele meters lang, verder veel zeezwaluwen, een soort witte vogel en veel vliegende vissen, die ongeveer zo groot zijn als haringen en 2 paar vleugeltjes hebben. Ti’s een reuze leuk gezicht te zien hoe ver ze zich uit laten zeilen. We zitten op+- 20 graden noorder breedte.
De poolster staat iedere avond lager. Als we op de evenaar zitten staat de poolster in het noorden op de horizon en het zuiderkruis in het zuiden.
Enigszins bewolkt s’avonds. Gisteravond prachtig heldere sterrenhemel. Veel meer sterren te zien dan in Holland. S’avonds zie je het regelmatig lichten.

Vrijdag 23 juli
Er valt steeds minder te schrijven.
Vandaag zagen we voor’t eerst grote scholen dolfijnen, die regelmatig uit het water opsprongen, mooi gezicht. Ook zagen we Kaap verde (vlakbij Dakar). Dit zal wel het laatste stukje land zijn, dat we zien voor Kaapstad. We hebben nu nog +- 11 dagen voor de boeg.

Zaterdag 24 Juli
Vannacht slecht geslapen vanwege het sterke slingeren van het schip. Dit is altijd het geval op deze hoogte van Kaap Verde.
Mensen die hun eigen was willen doen kunnen daarvoor gratis terecht in de wasserij. Alles kan daar klaargemaakt worden. Wassen, strijken etc.
Je kunt het ook laten doen tegen betaling natuurlijk. De foto’s die in Las Palmas genomen waren heb ik opgehaald. Dat ontwikkelen en afdrukken aan Noord is trouwens niet veel. k’Had ze beter kunnen bewaren tot Kaapstad.

Zondag 25 Juli.
Vannacht heerlijk geslapen.
Gisteren was een aantal mensen wel zeeziek, maar dat was gisteravond al vrijwel weer over. Het is nu zondag en om 10.15 hoop ik naar de kerkdienst te gaan. Die warmte kan ik vrij goed hebben. Aan boord is het trouwens altijd lekker er zijn nl zeilen over het dek gespannen tegen de zon. In de hutten en zalen die dieper in het schip liggen is het vrij warm. De beste hutten bevinden zich in het midden van het schip.
(tekening van schip met stop in het midden).
Hier heb je de minste last van het slingeren.
Hoe hoger de hutten liggen hoe beter de ventilatie. Die kerkdienst was reuze goed bezocht (+- 90 man).
We hebben de hele dag one gemak gehouden. Veel gelezen.
+- ½ uur met mijn zwembroek in de zon gelegen. In de tropen is het plassen dat je niet te lang in de zon ligt. De scheepsarts raadde het sterk af tussen 11 en 3 uur, en buiten die uren langzaam opvoeren. Eerste dag bijv ¼ uur en dan telkens iets langer. S’avonds naar de avondsluiting geweest.
Lekker geslapen.

Maandag 26 Juli.
7.00 ochtendgymnastiek (7 liefhebbers) ontbeten en lekker onder de douche.
Een van de zaal was was de hele nacht niet boven water geweest; had kennelijk bij een ander “geslapen” heeft nu de hele middag op bed liggen slapen. Vandaag werden er behendigheids wedstrijden gehouden op het sportdek. We hebben ons slap gelachen. Er was oa touwtrekken, verder voor dames ballonnetjes opblazen. Van wie de ballon het eerst knapte, was winnares. De deelnemers werden geblinddoekt. Als het lang duurde werden ze kapot geprikt. Verder was er een wedstrijd in het papeten. Een dame en een heer gingen tegenover elkaar aan tafel zitten, beide geblinddoekt de dame moest de heer voeren. 5 paren kwamen redelijk aan bod. Wie het eerst klaar was had gewonnen. Je lachte je ongelukkig. Er was een vent bij met een muil als een hooischuur, die met wijd opengesperde muil vlak boven zijn bord ging zitten. Toen de dame de juiste mond hoogte had vastgesteld, lepelde ze achter elkaar de hele hoeveelheid naar binnen. Uiteraard ging er nog wel eens een lepeltje naast. Dit stel won de wedstrijd. Er was ook een dame, die de mond van de partner steeds niet vinden kon. Hij kreeg het op z’n wangen en in zijn haar. Er werd gebruld van het lachen.
Verder was er zaklopen voor dames. Zelf heb ik meegedaan aan het touwtrekken. Dat werd met 4 man gedaan aldus; (schets van een vierkant met op elke hoek een o (persoon) en achter ieder persoon een fles bier (een +) op de grond)
de + jes stelden flesjes bier voor en de o tjes mensen. Wie het eerst een flesje bier kon grijpen won en mocht het houden; (niet gewonnen) verder meegedaan aan nog een ander spel, waarbij je elkaar geblinddoekt met een kussen moest slaan. Een hand moest je op een klein rond tafeltje houden, waar je omheen kon lopen. Je moest vragen “ Jacob waar zit je ? “ De ander moest dan antwoorden met “ hier “ sloeg je de ander raak zonder het dek te raken, dan had je gewonnen. Was ook reuze leuk (niet gewonnen)
Vanmiddag werden weet een aantal Z.A films vertoond over het vakonderwijs e.d.
Vanmorgen vroeg passeerden we de evenaar. Er werd niet gedropt. Het is namelijk afgeschaft, omdat er niet zo lang geleden een dame een been had gebroken en de mij (maatschappij ?) aansprakelijk had gesteld. Nu is het op alle schepen afgeschaft. k’heb reuze veel gemak van horloge en vulpen. Het begint beslist frisser te worden aan dek. Je kunt goed merken, dat het op het zuidelijk halfrond winter is.
Het zal wel steeds kouder worden.
Gisteravond om +-12 uur kwamen we de “Bloemfontein” tegen, het was een reuze aardig gezicht al die lichtjes. De afstand bleef echter vrij groot. Veel mensen waren ervoor opgebleven.

Dinsdag 27 Juli;
Lekker geslapen. Vandaag waren er kinderspelletjes op het sportdek reuze leuk.
Alles met vlaggen versierd t’was enig.
Verder was er een gecostumeerde optocht van de kinderen waaraan een wedstrijd verbonden was. Er was veel werk van gemaakt, de eerste prijswinnaar was een peuter van 3 jaar, die Jan van Riebeeck voorstelde is reuze leuk bedacht. t’Begint nu steeds frisser te worden. Uit de zon moet je een jasje aandoen. Er staat nl vrij veel wind die het ook fris maakt. Zo varen we maar door. Vrijwel iedereen verlangt naar de aankomst in Kaapstad. De hele dag hebben we geen schip gezien. Mooi zonnig weer met vrij veel wind blauwe lucht, blauwe zee.
In 1652 deed Jan van Riebeeck er 103 dagen over hoe hielden ze het uit.

Woensdag 28 juli;
Geen bijzonderheden

Donderdag 29 juli;
Bewolkt vrij koud weer veel gelezen. Die dekzeilen zijn weer van het dek verwijderd omdat het nu niet warm meer is. Met allerlei spelletjes en veel lezen komen we de dag door. Heb nog eens goed geïnformeerd hoe vrouw en kinderen het beste kunnen reizen. Teneinde een behoorlijk hut te krijgen is het van belang reeds zeer vroeg voorlopige passage te boeken. Bijvoorbeeld +- 4 tot 6 maanden van te voren. Waarschijnlijk is, dat de Johan van Oldenbarnevelt het volgend jaar ook een reis naar Zuid Afrika maakt. Als je deze boot zou treffen is het een reuze bof. Het is een prachtig schip dat ook reuze vast ligt. Als je in de midden klasse passage boekt val je toch onder de voordelen die de 1ste klas passage hebben. De beste hutten zijn in het voormidden van het schip en zo hoog mogelijk. De denken worden aangegeven van boven naar beneden met de letters van het alfabet. ABCDEF (Zuiderkruis). A is het hoogste dek. Hierop bevindt zich van achteren naar voren het sportdek kinderdijk marconist en een grote salon waarbij een bar, die bepaalde tijden open is. Op dek A zijn geen passagiershutten. Hieronder zit dek B van achter naar voren achterdek (alleen voor bemanning) kinderkamer dan een aantal hutten, die juist voorbij het midden van het schip liggen. De ligging van deze hutten is bijzonder gunstig nl vrijwel in het midden en doordat de patrijspoorten geopend kunnen worden prima ventilatie (hut no’s 1 t/m 15) die ventilatie wordt trouwens middel van kokers geregeld. Hiermede kun je de ventilatie enigzins regelen. Voor de hutten is nog een dek waarop we om 7 uur ochtend gymnastiek hebben. Dan volgt dek C. Het achterste gedeelte is uitsluitend voor de bemanning, dan volgt een groot aantal hutten (128 t/m 147) behalve 129, 144-147 hebben al deze hutteneen patrijspoort die geopend kan worden dit zijn de z.g. Buitenhutten dan volgt op het midden van het schip verschillende hutten voor de bemanning, dan volgt Kapperswinkel (op bepaalde uren tevens winkel) Administrateurskantoren (Purser) dan volgtweer een serie hutten (101 t/m 127) allemaal buitenhutten. De hutten 101 t/m 108 liggen helemaal voor in het schip en zijnwat ongunstig wat betreft zeeziekte. Dan volgt D dek. Achter hutten (binnen hutten, ongunstiger dan op B en C dek.) met een salon, operatiekamer apotheek wasserij, strijkkamer Baby wasplaats letsalon. Dan dek E, achter wel veel hutten (binnen) met een kleine salon. Voor hutten en 2 grote slaapzalen, in elke slaapzaal kan 55 man. (ongunstig gelegen, voorin en zeer laag waardoor slechte ventilatie). Dan volgt dek F waarin bagageruimte en bioscoopzaal. In de hutten zijn vaste wastafels. Even genummerde hutten liggen aan bakboord (links) en de oneven genummerde aan stuurboord. Onze slaapzaal is dus op dek E. Hier zijn geen vaste wastafels in de zaal, maar een plek naast een hele serie met WC.’s en douche cell en. De kinder verzorging is aldus. (dokter aan boord is vrij) Zelf kinderen aankleden, ze slapen bij je in de hut op een normaal bed. Met ze naar de eetkamer. Opletten, dat ze het eten naar binnen krijgen. Naar het kinderdek brengen. Hier staan ze onder controles van een kinder juff. Met eten weer controleren of alles er inkomt. Eventueel helpen etc. Overdag ben je dus practisch de kinderen kwijt. Pullen voor zeeziekte zijn aan boord. Verder zakken (papier) om het een en ander in op te kunnen vangen.

Vrijdag 30 juli;
S’morgens de machinekamer bezichtigd. Je kon je daarvoor op geven bij de purser.
Was erg interessant. Bewolkt en koud weer. In de boordkrant lees ik regelmatig dat het weer in Holland maar slecht blijft. Het eten is de laatste dagen minder goed. Er word veel over geklaagd. Mijn vile goed laat ik steeds Wassen. Het wassen van 2 stel ondergoed 2 overhead en 2 zakdoeken kostte me f 1.70. Daar kun je het zelf niet voor doen. Mijn sokken heb ik zelf wel gewassen. Nog steeds geen gaten. Hoor steeds de ochtendopening en avondsluiting van Des Juckema bij.

Zaterdag 31 juli;
Rie je bent jarig, mijn gewaarwordingen zullen je al wel gelezen hebben in de eerste brief.
Ik verlang erg naar je. S’morgens de brug bezichtigd. Er is ook een radarapparaat aan boord. Reuze interessant. Moet je beslist doen als je aan boord bent. Het trillen dat je regelmatig voelt wordt volgens een van de machinisten hoofdzakelijk veroorzaakt, doordat de schroef telkens gedeeltelijk boven water komt. Restant boord geld (f 40) ingewisseld voor Afrikaans geld. Via de dominee ben ik met enkele mannen in contact gekomen, Wier vrouwen ook nakomen. Een zekere Adri Franc Veerkens (geref) Jusulindestraat 246 b Rotterdam is pas getrouwd. Zijn vrouw komt vermoedelijk ook pas in het voorjaar van 1955. Reuze sympathieke man (27 jaar) gaat naar Pretoria. Stel je in verbinding met zijn vrouw. Zou prettig zijn als jullie eventueel samen gingen. Ze heeft ook nog geen passage besproken. Het is heel reuze prettig als je met geschikte mensen om kunt gaan. Ik merk hetzelf heel. Ga nl steeds om met een zekere Arie de Haas, een Groninger. Reuze aardige jongen Hervormd, is verloofd, gaat naar Lijdenbrug naar een soort onderneming.

Zondag 1 aug;
Vannacht slecht geslapen vanwege de zware golfslag, die veroorzaakt wordt doordat we nu wat dichterbij de kust zitten. (ik slaap erg vast (?) dat weet je wel). Dit (straks ?) schrijf ik bij Henk en Bug (?) thuis. Dat schrijft veel prettiger dan op zo’n slingerend schip.S’morgens naar de kerkdienst geweest. Ds Juckema had een prachtige preek over: Zo de Here het huis niet bouwt, tevergeefs zwoegen desselfs vroomheden (?). t’was een preek die indruk maakte.
Verder niet veel nieuws. Alles staat in het teken van de naderende aankomst in Kaapstad.
Wasgeld betalen. Ik kom met alles schoon in Kaapstad aan. Verder boordgeld (restant) omwisselen in Z.A geld. Ik had nog f40 over. S’avonds zagen we al 2 vuurtorenverlichtingen aan de ZA kust- een boot van de Hurion (?) Castle linie kwamen we in het donker tegen.
Een mooi gezicht.

Maandag 2 aug;
Om 6 uur opgestaan erg slecht geslapen vanwege de zware golfslag. Eruit naar deken recht vooruit in de verte zagen we de duizenden lichtjes van Kaapstad. Een schitterend gezicht. Om 6.45 begon het licht te worden en kon je goed de Tafelberg zien met signal hill (?) en de Leeuwenkop. Sinds gisteren vlogen reeds veel albatrossen e.d. Rond het schip. Een zeker teken van naderend land. Om +- 10 uur waren we in de Tafelbaai Loods aan boord en voor anker in de baai. Een prachtig gezicht op de stad en gebergten. Het is werkelijk een zeer indrukwekkend gezicht. Reeds spoedig kwamen douane en immigratie beambten aan boord. We moesten ze allemaal passeren met een groot aantal papieren, die we kant en klaar ingevuld van de scheepsadministratie gekregen hadden, alleen maar tekenen. Verder kregen we formulier voor de bagage die we in moesten vullen. De bagagemeester kan je hierbij helpen.
Voor nieuwe spullen ook textiel moet behoorlijk worden betaald zoals bleek.
Ik had alles als gebruikt opgegeven en moest niets betalen. Een ander die nieuw sores (?) goed en huisraad had aangegeven moest liefst pond18 betalen (dik f180), stom want bij serviesgoed kun je1 maal afwassen zodat alle prijsjes ed eraf zijn. Al heb je het enkele maanden in gebruik dan is het al niet nieuw meer een ameublement idem dito. Op het formulier worden aan de linkerkant diverse dingen met name genoemd. Die kant kun je dus zonder meer invullen. Op de rechterkant vul je in alles wat niet op de linkerkant met name genoemd wordt en ook geen huisraad, want dat vul je op een apart formulier in (in 3 voud). Je specificeert het in;
a gebruikte goederen
b nieuwe goederen.
Die waarde moet je schatten, kan zeer ruw gebeuren, houd je aan de lage kant altijd goed.
Gebruikte kleren, toiletgerei ed. behoeft niets van te worden opgegeven.
Onder huisraad valt bijna alles, bijvoorbeeld ook (keek ik gek van op) gereedschap, de fiets en boeken, enfin alles verliep toch aardig naar wens en om 15.30 lagen we voor de wal. Vrij veel mensen stonden op de kade maar henk of Ton was er niet bij, om 16.30 mochten we aan wal zonder bagage. (een handtasje mag je meenemen) Henk en Ton niet aanwezig. Direct naar station gegaan en met de trein naar Elnis Rivier (?), was ik om 6 uur. Bug heel erg verrast dat begrijp je, ze waren van plan me af te halen. Henk kwam om 7 uur thuis was naar de ivat (?) geweest (om 1645 bij de boot). Om 8 uur kwam Ton Kersten (om 1635 aan de boot geweest).
Met zijn 3en naar de fabriek geweest. Viel me nog erg mee. Om 1045 bracht Henk me weer naar de boot. Om 11.15 lag ik in bed. (we moesten nl om 7 uur dinsdag aan boord zijn). Om +- 8 a 9 uur begon de ontscheping. Tom zou me om 11 uur ophalen. Om 10.55 was ik klaar en arriveerde Tom juist, zodat het prachtig uitkwam. Koffie gedronken en gezellig gepraat over alles en nog wat. Alle bagage opgeladen op de Austin, ging goed, waren om 1 uur bij Henk, afgeladen. Brood gegeten en het een en ander uitgepakt en naar de fabriek. Ziet er aardig uit. Kennis gemaakt met Frank de Bleumer (?) (Geen mogen pathuisje level ?) Morgen komt Tom me ophalen vanwege de hele rommel die ik voor de zaak bij me heb. Wilde vanavond de fiets in elkaar zetten echter geen licht in de garage. (wat metopirie was ik gisteravond (maandag) ?) bij Henk was voor de herrie die de kikkers maakten. Het valt me nu al niet meer op. De wegen zijn erg drassig vanwege de vele regenval, in geen 25 jaar zoveel regen gevallen.

Donderdag 5 aug;
We zijn nu volop bezig om de zaak in de fabriek netjes op orde te brengen .t’Bevalt me goed en ik begin me al enigszins ingeburgerd te voelen. Aronskelken staan hier volop in bloei, groeien volop langs de kant van de weg.
Aan het linkse verkeer moet je erg wennen. Hier moet je eerst naar rechts en dan naar links kijken met oversteken. Als ik bij Tom in de auto zit denk ik steeds dat hij ergens tegen op rijdt.
k’Heb een heerlijk bedje en slaap goed. Afgesproken dat ik pond 14 per maand betaal. Met de geldstukken gaat het al makkelijk. 1 pond = 20 schilling 1 schilling is 12 pennies.
Je hebt 2.5 schillingstukken (1 crown)
2 ,,,
1 ,,,
0.5 ,,,,
3 penniestukken (tikkie) veel gebruikt voor opbellen (automatisch)
1 penniestukken

waarde in Ned geld
Zilver 2.5 schillingstuk grootte van Ned Rijksdaalder
2 ,,,,,, ,,,,, Ned gulden +- 100 cent
1 ,,,,, ,,,,,, 2 kwartjes stuk +- 50 cent
½ ,,,,, ,,,,, kwartje +- 25 cent
3 penniestuk ,,,, dubbeltje +- 10 cent
Brons 1 penniestuk ,,,,, +- 4 cent

Toevallig he dat de waarde van de muntstukken, die met de grootte van de Nederlandse overeenstemmen ook dezelfde waarde hebben. Lieveling ik ga er nu een punt achter zetten, want anders krijg je dit epistel nooit. Ik hoop dat je er veel plezier van hebt en dat je bij het lezen veel aan me denkt. Ik verlang erg naar mijn knappe slanke vrouwtje. Een stevige zoen en omhelzing en vele kusjes voor Ineke en Gieltje, zijn ze nogal lief de schatjes, Gods zegen voor jullie allen, (groeten van Tom en Henk en Janny) jullie liefhebbende Bou

Hier het filmpje over Zuid Africa met daaronder momentopnames uit het filmpje

Pa en medewerkers voor de CLF fabriek in Kaapstad

Snapshots van Zuid Afrika filmpje;

Pa had het altijd over “Hermanus” als we naar het Zuid Afrika filmpje keken en de stranden met Inez Chiel en Ma zagen.

Hermanus

Chiel verteld, (tweede deel zijn verhaal);

“Zuid Afrika, Pa ging werken bij dochter van CLF die fabriek opende in Zuid Afrika. Pa ging eerst, Ma Inez en Chiel +-1 jr later. Eerst Belville (Kaapstad) flat, daar is ingebroken. Pa had pistool onder kussen. Daarna Rondebosch, bungalow, leuk!. Daar zag Chiel, savonds in bed,  mensen rond het huis lopen en is toen de was van de lijn gestolen. In uniform naar school. Daar stepte Chiel van het heuveltje waar ze woonden richting spoorwegovergang. Kon niet remmen en botste tegen langzame goederentrein en is door “iemand” thuis gebracht met schrik en buil. In weekend naar Hermanus, hele hoge golven (3m) met vrienden, braai (barbecue). Pa is met vliegtuig  (Constellation) naar Johannesburg geweest voor zijn werk, ook Krugerpark bezocht. Terug naar Nederland omdat het slechter ging met Fabriek en Pa en Ma vonden apartheid een naar idee, Ma en de kinderen eerst terug. Grote storm. Iedereen werd zeeziek, behalve Chiel, Ging alleen naar restaurant en kreeg eerst een spuugzak en werd toen ook zeeziek”

Brieven Rie naar ouders in Weesp;

eerste brief met daarop volgende brieven;

Belville, zondag 3 juli 1955

Lieve allemaal,

          Gisteren 2 brieven van moeder tegelijk ontvangen van zondag en maandag. Hartelijk dank voor de gezellige brieven. We vinden het heerlijk brieven van jullie te ontvangen. Hoe vinden jullie de foto’s ? Ze zijn met donker weer genomen vorige week zondag. Ton Reisten heeft ze genomen, ontwikkeld en afgedrukt. ‘k Hoop dat jullie ze leuk vinden. 

Photo’s in front of house (2) Bellville zie hoofdstuk 17

Vonden jullie de foto’s van het huis ook leuk ? Vandaag zijn we met filmen bezig geweest maar nog niet klaar gekomen. Het is een kleurenfilmpje. Het was vandaag prachtig weer. De afgelopen week heeft het bijna drie dagen achter elkaar flink geregend. We hebben ook foto’s naar de familie vd Bergh gezonden. Deze zijn hetzelfde bijna. Is vader alweer opgeknapt ? En moeder bent U alweer wat vocht kwijtgeraakt ? De kinderen zijn ook wat verkouden geweest maar nu is het al weer over. Ineke heeft drie weken regen vacantie ! Moeder droomde dat er bij ons een baby was ? Nu U heeft het glad mis hoor want er is niets aan de hand !  Jullie moeten oo, even de achterkant van de foto’s bekijken daar heb ik nog het een en ander op geschreven.

Zeg mams U schrijft heel niet of U die brief hebt ontvangen waarin Ineke ook een paar regels geschreven heeft. Hebben jullie die niet ontvangen ? Schrijven jullie even zo gauw mogelijk of deze foto’s goed aangekomen zijn. Ik had wel begrepen dat U die week dat U naar Scherpenzeel was geweest niet geschreven had. In m’n vorige brief heb ik al geschreven dat we het pakje dat mr Bos meegenomen heeft ontvangen hebben. Nog hartelijk bedankt hoor. Bou heeft meteen gevraagd of hij een pakje mee terug wil nemen. Hij wil het met plezier doen. M’n buurvrouwtje heeft een aanrijding gehad met de auto. Ze is er nog goed afgekomen gelukkig. Alleen een pijnlijke arm en een dik gezicht + blauw oog. Nu lieverds in gedachten een stevige zoen en omhelzing van jullie liefhebbende Rie, Bou Ien en Chiel.

P.S. Jammer genoeg had ik geen bloemen in huis, het is hier hartje winter en je kunt ze niet kopen ! Er zijn hier geen bloemenwinkels in…..bloemen….langs de deur.

   Belville 13 Juli 1955

Lieve allemaal,

         Zojuist een brief aan Ab en mevr van Klaveren zitten pennen. Ik heb heel wat mensenmop m’n programma staan ! Het Is een heel geschrijf. Van Ab kreeg ik gisteren een brief. Leuk van hem. Hoe maken jullie het ? Vorige week moeder’s brief ontvangen waar vader ook een stukje bij schreef. Bou heeft postzegels op de fabriek. Hij zal ze terdaags versturen. Voor wie zijn ze ? Want Gerrit Gruustaaf wil ze oo, dolgraag hebben geloof ik. Gelukkig dat moeder het ook goed maakt. Het begint nu op te schieten he Geb ? Bou komt nu ‘s avonds een half uur eerder thuis. Tussen de middag heeft hij nu een kortere rustpauze. Dat Is heerlijk s’avonds omdat we dan nog warm moeten eten. Het is heerlijk weer hier. Vorige week een paar dagen achter elkaar geregend. Vandaag Is het zelfs tamelijk warm. Ik heb medelijden met jullie dat het weer weer zo koud is. Ineke vond het prachtig die brief van oma, ze heeft hem bij haar andere post opgeborgen. Met de buurvrouw gaat het gelukkig ook weer goed. Ze zijn op ‘t ogenblik met de car op stap. Bou heeft het op ‘t ogenblik reuze druk. Nu I eens de laatste weken hebben ze erg veel verkocht. De laatste maanden waren niet zo best. Ik dacht al dat we weer terug zouden gaan, maar ze geven het niet zo gauw op. In September hoopt de geachte heer Prummel Zuid Afrika met een bezoek te vereren. ( Hij zou al in Januari komen !) Ineke en Chiel lopen veel op blote voeten buiten. Het staat wel Barbaars maar het is reuze goed voor de voetjes vooral voor Chiel met z’n platvoeten. De meeste kinderen zie je hier op blote voeten. Gek he ? Veel nieuws is hier ook al niet. ‘k Zou wel eens bij jullie om een hoekje willen kijken. Zeg moeder schrijft U nog eens wat U door het slaatje had gedaan dat U met de kerstdagen gemaakt had ? Als het hier warm weer wordt kan ik nog eens een slaatje klaar maken vooral omdat we zondags uit de kerk nogal eens er op uit gaan. Het is dan erg makkelijk als je thuis komt. Gisteren nam Bou 2 rolmoppen voor me mee. Ze zijn hier te krijgen in een Holl winkel. Wel lekker maar erg duur en vreselijk klein. Zoute haring (Dutch herring) is hier wel te koop maar niet zo lekker en je moet ze dan zelf nog schoonmaken. De afrikaanse vis is hier erg goedkoop. Groente is hier niet veel. Niet lekker en ook lang niet zo veel soorten. Nee dat is pet hier, huilen met de hoed op. Aardappels zijn hier over ‘t algemeen ook barbaars slecht. Bou gaat elke zaterdagmorgen naar de markt en daar heeft hij nu een vent gevonden die tamelijk goede aardappels heeft. De afrikanen eten heel weinig aardappelen en dan nog in olie gebakken. Erg vies en ze zijn dan helemaal glazig ! Zo dit is weer het een en ander uit zonnig Z-afrika. ‘k Hoop dat het nog goed gaat moeder moet vooral rust houden dan zien we U tenminste over 3 jaar nog ! Dag veel liefs en omhelzingen van Rie, Bou Ien en Chiel.

Gisteren kreeg Ien van mij een rolletje snoepjes. Ze vroeg toen aan mij: “weet je hoelang oma met een rolletje pepermunt doet “? 3 dagen !!!

Bellville, 29 April 1956 Ps heeft U Ineke’s brief ontvangen Groeten voor Nelleke en Ab, dag

Lieve allemaal,

      Hoe gaat het bij jullie ? Hier alles wel. Vader’s brief ontvangen en daaruit verboden dat het weer aardig goed gaat. Ook moeder maakt het redelijk wel, is vader al weer aan het werk ? Denkt U er maar goed om in ieder geval veel te rusten en niet denken dat het niet nodig is. Alles zal dan reg kom ! Vader is zeker wel lekker vertroeteld door moeder tijdens zijn ziekte op de divan ? Leuk dat de dominee opbelde over die bloemen rangschikking. Ja de tijden veranderen wel ! Ik weet nog goed dat mevrouw Kuurman mij berispte omdat ik met een bloem op de kerk in kwam. Fijn zeg Geb dat je het een en ander op je sollicitaties hebt gehoord. Wat heb je gekozen Harderwijk of Alphen a/d Rijn ? Harderwijk lijkt mij het mooiste. Je verdient dan zeker meteen al aardig wat. Schrijf eens wat voor een school het is ! Is toch wel een Christelijke school ? Ik vind het wel jammer dat ik nu zo ver uit de buurt zit want destijds beloofde je wel eens het een en ander als je zou verdienen. Nu ja laat moeder er maar van profiteren en vader natuurlijk. Ze hebben het wel verdiend aan je vind ik.

‘t Wordt wel eens tijd. Als je nu maar niet zo gek bent om meteen achter de meiden aan te gaan want daar schieten we niets mee op. Denk daaraan in de eerste plaats. Vader en moeder krijgen het nu dan eindelijk ook wel eens een beetje makkelijker. Krijgt iedereen die 7 % of is dat alleen weer voor arbeidscontractanten ? Jullie worden nog kapitalist als ik het goed begrijp. Heb ik al geschreven dat Bou £5 per maand erbij krijgt. Als we over 2 jaar terugkomen willen jullie zeker niets meer met ons te maken hebben. De zaken zijn er bij jullie dan zo op vooruit gegaan dat het niet mooi meer is ! Nu ter zake. Vanmorgen naar de kerk in Kaapstad geweest. Brood en koffie meegenomen ( in een grote thermosfles). Gaan wandelen naar seinheuvel, bovenop geweest. Prachtige wandeling, mooie weg. Maar toen we helemaal bovenop waren, liep de weg dood, helemaal terug was natuurlijk veel te ver, dus Bou aan’t zoeken naar een weg naar beneden. Elke keer dacht hij een paadje gevonden te hebben maar elke keer mis. Eindelijk was het zover, een klein steil paadje naar beneden. Om 6 uur waren we weer thuis. We hebben ongeveer 10 km getippeld, de kinderen kunnen ook aardig wandelen. We hebben natuurlijk wel steeds gerust. Het is hier anders wel mooi hoor. We zouden alleen graag willen dat jullie het ook allemaal eens konden zien. Het weer is ook heerlijk. Het is nu toch al eind april (hetzelfde als in Nederland eind october) en vandaag de hele dag in een dun zomerjurkje gelopen. De ochtenden en avonden zijn al vrij koud, maar de zon heeft zoveel kracht dat het midden op de dag net zomer is. Alleen als het ‘s winters zo’n hele dag regent kun je eigenlijk best een kacheltje gebruiken. Het Gras in de tuin was van de zomer helemaal geel geworden. Nu heeft het een paar keer geregend, nogal flink, en nu is het weer groen en begint te groeien. Kijk niet naar m’n gekrabbel. ‘k zit op mijn schoot te pennen. Bou zit aan’t “bureau”. Woensdag zal ik nog een briefje schrijven. De laatste weken heb ik steeds maar eenmaal per week geschreven. We hopen deze week ook het pakje te ontvangen, dan zal ik meteen schrijven. Bou zal morgen van …. opbellen. dag lieverds het allerbeste en veel kussen van Rie, Bou Ien en Chiel.                                                                            

Belville, 2 Aug ’56

Lieve allemaal,

Hoe maken jullie het ? Moeder heeft in haar laatste brief niets geschreven over wat de dokter gezegd had. Gaat alles nog goed. Nog hartelijk bedankt voor de verjaardags brief. Hij kwam maandags al dus 1 dag te vroeg. Van jullie kwamen er 2 brieven, van Ab, van van d. Bergh, van ….vd Bergh van tante Meini, van Fientje, van tante Wies, van mevr de Wilde, en van Bep. Dus dat is heel wat. De beantwoording zal nog wel even duren denk ik. Mevr de Wilde vroeg in haar brief of ik kaarten ontvangen had voor de kinderen. Zeg haar maar vast dat het niet het geval is. Zeg moeder ‘k weet niet wanneer U weer wat opstuurt maar ‘t lijkt me het beste om dat maar naar het nieuwe adres te doen. Het volledige adres is: flat no.8. Ground floor, Ednam Gardens, Ednam road. Rondebosch. (cp) South Africa.

We hebben de verjaardag in alle stilte gevierd. Vorig jaar hebben we mijn verjaardag nogal uitgebreid gevierd en nu zullen we met Bou ‘z’n verjaardag uitbundig feest vieren. Alleen de buren kwamen ‘s avonds. Ik had lekkere slagroom gebakjes gehaald bij een Belgische banket bakker hier in de buurt en een bandtaart zelf gebakken, dus hebben we niet op een droogje gezeten. ‘S middags was Bou ook thuis. Ik schreef toch dat ik een poosje geleden 2 zomer jurkjes gekocht had ? Nu eën daarvan had ik van Bou gekregen vast voor m’n verjaardag. Van Bou en de kinderen kreeg ik verder nog een flesje parfum 6 kopjes en een stukje toilet zeep. Van de buurvrouw een schattig bloemstukje in een leuk bakje. Donker paarse en licht paarse Villiers met een paar heel licht gekleurde violieren daartussen, eennhart van anemones en een grote strik in dezelfde tint. ‘t staat snoezig op het bergmeubel. Van Ton nog een doos bonbons, ‘k durf hem niet open te maken want dan is ‘t met 2 dagen bekeken. Met het vest schiet ik al lekker op. Hoe zit het Geb ga je nog met vacantie en heb je al een kosthuis ? Het staaltje van Uw jurk is leuk moeder. Mevr de Wilde schreef er ook over. Misschien wil Bou nog iets hieronder pennen.

Wat jammer dat het weer niet veel is bij jullie he ? De laatste dagen is het hier ook koud en veel regen. Chiel en Ien zijn op ‘t ogenblik naar de speelplek. Daar zijn ze zo’n beetje de hele middag zoet. Ja ‘k ben ook al 32 jaar dus wordt het tijd dat ik het een beetje makkelijker krijg. Nu lieve mensen het allerbeste, veel liefs en natuurlijk een stevige zoen van jullie liefh Rie, Bou, Ien en Chiel. PS. Het pakje hebben we nog niet maar ‘t is ook nog wel wat vroeg. Ze zijn hier niet zo vlug ! Daaaag.

Belville, 13 Aug ’56

Lieve mensen,

Vanmiddag het pakje gehaald op het postkantoor. Het bewijsje kwam om 2 uur en toen ben ik het meteen gaan halen met de jongens. De theemuts is enig, we hebben nog nooit zo’n leuk ding gezien, ik vind het eigenlijk jammer om hem elke dag te gebruiken. Voorlopig zal ik hem alleen maar gebruiken bij visite en zondags. Hij staat nu op het berg meubel. Het schortje vind ik ook schattig. Heeft u dat zelf gemaakt moeder ? Bou vindt natuurlijk de cigaretten mieters en de kinderen de toffee. Ze zijn er gewoon dol op. Ik zal nu even vermelden wat er in het pakje zat:

1.theemuts 2.schortje 3.cigaretten 4.toffees 5.lektuitjes

(er zit er al een aan de theepot). Ik had eigenlijk gedacht dat er ook een filmpje in zou zitten (van de trouwerij) of komt dat nog ? Het stond ook niet op dat formulier dat vader ingevuld had. In ieder geval allemaal hartelijk bedankt hoor. Het was veel te erg ! De fam vd. Bergh zal ik ook nog maar een briefje schrijven om te bedanken. In het pakje dat wij morgen versturen zit vest, nog een paar tafelmatjes (voor Nelleke) een soortbakje om bv, fruit op te doen, (ook van dat kafferwerk) een grote schelp ( die hier veel gevonden wordt) een busje ananas. Ik had graag voor allemaal weer wat opgestuurd, maar op’t ogenblik kan het niet. Die luxe dingetjes zijn allemaal vreselijk duur hier. M’n buurvrouwtje verwacht nu ook een baby. Ze is reuze blij maar bijna elke dag misselijk. Ze is net zo oud als ik en dit is de eerste. ‘k Ben blij dat wij er eerder mee begonnen zijn hoor. Soms denk ik nog wel eens dat het wel leuk zou zijn om nog een baby te krijgen maar nu ik elke dag die narigheid weer hoor, zie ik er maar vanaf geloof ik. Wat vinden jullie ? Ik moest 7 shilling betalen voor het pakje, dwz 6 sh voor in voerrechten, 6 pennies voor inclaring en 6 pennies voor onderwaardering ! Terwijl vader precies de juiste prijzen erop had gezet. Ze zijn er hier ook wel achter hoor. Is Geb nog steeds bij huis en heeft hij al een kosthuis gevonden ? Moeder U schreef nog over die foto van de sneeuw of we die hadden ontvangen. Ja die was in het vorige pakje, ik weet zeker dat ik geschreven heb dat we hem ontvangen hebben. Gaat het nog goed alles bij jullie ? ‘k Hoop van wel. Nu lieve schatten nog hart bedankt en veel lies van jullie liefh Rie, Bou, Ien Chiel

Inez, (Ineke) en haar man Mark zijn in 2006 3 weken naar Zuid Afrika geweest en hebben plaatsen waar de familie woonde bezocht en Inez heeft wat aquarellen gemaakt nav dat bezoek;

Meer aquarellen van Inez;

https://docs.google.com/document/d/1hLHmvlTKAwqPMYa3zG4P5_Nz7S_JaKcC_vqNNZ2zLek/edit?usp=drivesdk

Pa en ma eerst Rondebos daarna Belville ? Photo’s !